Zrozumienie siebie, bliskich, dziecka, otoczenia i świata to ciężki proces polegający na budowaniu wspólnego języka. Kluczem do zrozumienia drugiego człowieka jest skuteczna komunikacja. Jeśli uda nam się wyrażać swoje myśli, uczucia i przeżycia jasno, konkretnie i uczciwie mamy szansę na poznanie drugiej osoby i jej zrozumienie.

Jak słuchać i mówić, by zrozumieć drugiego człowieka?

1. 1. Mówmy zawsze w swoim imieniu- używajmy komunikatu „ja” a nie „ty, on, oni”. Unikając ogólników i generalizacji dajemy innym szansę poznać siebie.
   2. Zadbajmy o komfortowe warunki do rozmowy, które pozwolą nam wsłuchać się w drugiego człowieka. Spokojne miejsce, dogodny czas i życzliwe nastawienie pomogą nam w skupieniu słuchać.
   3. Nie oceniajmy i nie osądzajmy lecz starajmy się empatycznie wczuć w przeżycia naszego rozmówcy. Gdy damy mu odczuć, że zależy nam na jego wypowiedzi i słuchamy go z uwagą i zrozumieniem zyskamy zaufanie i ułatwimy kontakt.
   4. Nie przerywajmy mówiącemu i nie zarzucajmy go serią pytań do czasu, kiedy rzeczywiście będziemy czuć potrzebę dodatkowej informacji albo wyjaśnienia.
   5. Nie stawiajmy się w pozycji wszechwiedzącego. Nikt z nas nie jest chodzącą encyklopedią, która zna odpowiedź na wszystkie pytania. Dajmy naszemu rozmówcy odczuć, że to co mówi, czuje i myśli, jest dla nas ważne. Nie lekceważmy go.
   6. Nie mówmy za kogoś lub w jego imieniu. Wydaje nam się, że robimy komuś przysługę, gdy go wyręczamy… no właśnie, tylko nam się wydaje, a tak naprawdę odbieramy komuś szansę mówienia za siebie.
   7. Unikajmy przedwczesnych wniosków i interpretowania. Większość z nas ma skłonności do stawiania diagnozy i terapeutyzowania, dlatego tak trudno się czasem dogadać.
   8. Starajmy się nie używać określeń: Ty tak zawsze, bo Ty nigdy, znów to samo, nie wierzę, przesadzasz, to niemożliwe, to niewiarygodne. Nie podważajmy wiarygodności drugiej osoby.
   9. Bądźmy szczerzy i nie ukrywajmy prawdy, zrezygnujmy z tzw. gierek i nie dajmy się w nie wciągnąć. Wyeliminowanie manipulacji i ukrytych zamiarów pomoże nam wyciągnąć realne wnioski i podzielić się naszymi przeżyciami.
   10. Nie obarczajmy drugiej osoby naszymi odczuciami, myślami, czynami i błędami. Bierzmy za nie odpowiedzialność. Nie bójmy się krytyki, czasami dobrze jest usłyszeć rzeczy niewygodne by wyciągnąć z nich wnioski.

Poczucie, że jest się przez kogoś zrozumianym to silna potrzeba każdego z nas. Jasne przekazy
i porozumienie zbliżają i wzmacniają poczucie bezpieczeństwa . Uczmy się zatem umiejętności dobrej komunikacji poprzez rozmowę w cztery oczy ze swoimi bliskimi, w przeciwnym razie mogą oni szukać odpowiedzi na swoje pytania gdzie indziej i przestaną z nami rozmawiać.

Iga Kamela
Nauczyciel Akademii Edukacji Przedszkolaka w Pałacu Młodzieży
oraz animator zajęć muzycznych w szczecińskich placówkach oświatowych

tekst ukazał się w miesięczniku pedagogicznym DIALOGI NR 2/2019