James Cook – (1728 -1779) żeglarz angielski, jeden z największych odkrywców. Po raz pierwszy na morzu znalazł się jako czternastolatek, gdzie pływał jako chłopiec okrętowy na węglowcu żeglugi przybrzeżnej w Irlandii. Od wczesnych lat dużo czasu poświęcał na naukę. W 1760 roku otrzymał stopień podoficera marynarki. Odbył trzy podróże dookoła świata.

Pierwsza odbyła się w latach 1768 – 71 na statku Endeavour. J. Cook popłynął wokół przylądka Horn na wyspy Tahiti. Następnie zbadał Wyspy Towarzystwa, opłynął Nową Zelandię i dzięki odkryciu cieśniny (nazwanej jego imieniem) stwierdził, że Nowa Zelandia składa się z dwóch wysp. Następnie zbadał wschodnie wybrzeże Australii, odkrył cieśninę Torresa, potwierdzając brak połączenia lądowego między Nową Gwineą i Australią.

Druga podróż w latach 1772 – 75 z zachodu na wschód obyła się na fregatach Resolution (decyzja) i Adventure (przygoda) na nieznany obszar południowego Oceanu Spokojnego. Zbadał tam Nowe Hebrydy, odkrył Nową Kaledonię, kilka wysp z grupy Fidżi, wyspy Polinezji (nazwane jego imieniem), wyspy Antarktyczne –Georgię Pd. i Sandwich Pd.
W wyprawie tej jako pierwszy okrążył ziemię w kierunku wschodnim i jako pierwszy przekroczył koło podbiegunowe docierając do około 71º szerokości geograficznej południowej.

Trzecia podróż w latach 1776 – 79 na statkach Discovery (odkrywca) i Resolution została podjęta w celu odszukania przejścia północno-zachodniego z Oceanu Spokojnego na Ocean Atlantycki. Dotarł do wybrzeża Alaski, na Morze Czukockie i odkrył Archipelag Hawaje, gdzie w potyczce z tubylcami poniósł śmierć.

W czasie swoich podróży J. Cook sporządzał mapy, które zmieniły wyobrażenie o zarysach lądów i mórz, w dużej mierze przyczynił się do rozwoju kartografii. Poprawił warunki ówczesnych podróży morskich wprowadzając do marynarskiej diety warzywa, zwłaszcza kiszoną kapustę cytryny w celu opanowania plagi szkorbutu.

W 1784 roku wydano jego dziennik z ostatniej wyprawy „Podróż na Pacyfik”. Miejsca geograficzne nazwane jego imieniem: Cieśnina Cooka, Wyspy Cooka, Góra Cooka – to najwyższy szczyt na Wyspie Południowej Nowej Zelandii, Zatoka Cooka przy Alasce i Przylądek Cooka na wyspie Vancouver na zachodnim brzegu Ameryki Północnej przy granicy Kanady i USA.

tekst: Jolanta Gałęzowska

Trasa trzech podróży Jamesa Cooka. Pierwsza zaznaczona jest na czerwono, druga na zielono, a trzecia na niebiesko. Przerywana niebieska linia to powrót ekspedycji Cooka po jego śmierci.