Dezeta – DZ – potoczna nazwa popularnej w Polsce szalupy wiosłowo żaglowej o 10 wiosłach, otaklowanej jako kecz gaflowy o łącznej powierzchni 3 żagli (fok, grot i bezan) około 30 m², kadłub drewniany lub z tworzywa sztucznego, wyposażony w miecz, ster na pawęży, powietrzne zbiorniki wypornościowe oraz niskie maszty łatwo wyjmowane i kładzione w razie potrzeby. Przez wiele lat była używana do nauki wiosłowania i manewrowania dwumasztową jednostką w szkoleniu na stopień sternika jachtowego.

Dz-ta jako jedna z nielicznych łodzi na świecie doczekała się pomnika. Jest nim obelisk zwieńczony metalową sylwetką jachtu wzniesiony w 2007 roku nad jeziorem Charzykowskim w miejscowości Charzykowy. W 2002 roku odbyły się w Giżycku pierwsze Mistrzostwa Polski Dezet, w których uczestniczyło 16 jachtów. Pomysłodawcą i organizatorem regat był Marek Słodownik – żeglarz, dziennikarz, współpracownik magazynu „Wiatr”, inicjator akcji Ratujmy dezety.

W tym roku obchodzimy 30 Lecie Dz-ty Sum, którego portem macierzystym jest przystań Jachtclub AZS. Zbudowana została w 1986 roku w Szczecińskiej Stoczni Jachtowej im. Leonida Teligi. Zakupiona w 1991 roku od przedsiębiorstwa turystycznego „Pomerania” prze JK AZS. Opiekunem jachtu od 1994 roku jest kapitan Michał Jósewicz. Na pokładzie jachtu organizowane są rejsy zarówno z młodzieżą jak i z dorosłymi. W latach 1997 – 2007 odbyło się 11 rejsów po Zalewie Szczecińskim i Kamieńskim oraz Morzu Bałtyckim. W 2002 roku wrocławscy harcerze z HOW Stanica odbyli rejs na trasie Gdynia – Visby – Gdynia z kapitanem Jerzym Kasprzakiem. W 2010 roku również harcerze z kapitanem Markiem Wcisło odbyli 5 b- dniowy rejs na trasie Świnoujście – Rönne – Świnoujście. Do historii jachtu przeszły również rejsy seniorów, gdzie średnia wieku liczyła od 60 do 70 lat. W 2008 roku był to rejs na Bornholm – uhonorowany nagrodą Szczeciński Rejs Roku. W 2009 roku rejs do Kopenhagi również nagrodzony jako Szczeciński Rejs Roku. Taką samą nagrodę dostał rejs w 2010 dookoła Rugii i na Bornholm. Ten rejs dostał również nagrodę w kategorii żeglarstwo na Kolosach w Gdyni w 2011 roku. Rok 2011 to rejs śródlądowy Szczeci – Berlin, oraz rejs do Warnemünde. Podczas tego drugiego rejsu celu nie osiągnięto. Warunki pogodowe pokrzyżowały plany załogi. Rok 2013 to wyprawa w górę rzeki Piany jej śródlądowym odcinkiem.

Rejsy oraz przygody jakie spotkały załogi opisane są w książkach „Dezeta da się lubić” (praca zbiorowa) oraz „Szalupą przez Bałtyk i Sund” autorstwa Grzegorza Czarneckiego.

tekst: Jolanta Gałęzowska